Kanser ve Psikoloji Bağı

Bir olgu olarak kanser, kişinin kanser tanısı almasıyla ve yakınlarının bunu öğrenmesiyle kişilerin hayatlarında köklü değişimler başlamış olur. Bu değişimler, kriz adını taşır. Kriz sürecinde kanser tedavisinde bulunan kararların alınmasını kapsar. Aynı zamanda kanser tanısı almış kişi ve yakınlarını duygusal değişimleri, çöküntüler, stres durumları yaşanır ki bunlarda travmaya maruz kalmak demektir (Tacon, 2011).

Hastalığın algılanışı, kişinin hastalığa karşı düşünsel ve duygusal olan inançlarını kapsar (Tang ve diğerleri, 2017). Bu algı, kişinin hastalığa nasıl yanıt vereceğini, tedaviye karşı duygusal ve davranışsal başa çıkma becerilerini doğrudan etkilemektedir. Hastalığın algısı, her kişide farklı yansımaları mevcuttur. Bu bakımdan aynı hastalık tanısı almış kişilerin verdikleri tepkiler hastalığın algılanışı ile farklılık gösterir. Bu farklılık bireylerin önceki hayat deneyimleri, hastalıkla ilgili inançları ve bilgileri etkiler (Petrie ve Weinman, 2006). Kanser, kişi için ölümü hatırlatır. Bu da kişinin psikolojik ve bedensel bütünlüğünü tehdit edici bir krize neden olur (Armay, 2006). Sağlıklı bir hayattan hastalık ve hayatın sonlanmasına geçiş kişilerde hem duygusal hem de davranışsal olarak tepkiler geliştirebilir (Ülger ve diğerleri, 2014).

Kanser tanısı almış olan kişiler duygusal, bilişsel, psikolojik ve sosyal olarak derinden etkilenmeler yaşanır. Bunlarla beraber tedavi sürecinde benlik saygısı, beden algısı, yaşam kalitesi, cinsel hayat, sosyal hayat ve hayattaki rolleri değişkenlik gösterir (Karakartal, 2018). Psikolojik olarak yaşanan değişimlerde, öfke ve kızgınlık duyguları yoğun olarak görülmektedir. Dile getirilmesinde zorlanılan öfke duygusuyla beraber sonrasında depresyon görülme olasılığı yüksektir. Bu bakından yakın çevrenin desteği ve destekleyici grup görüşmelerine ihtiyaç duyulur. Bu tip desteklenmelerin hastaya verilmesi çok önemlidir (Tuncay, 2009). Hastanın hastalığa bakışını anlamak, duygu ve düşüncelerine yer vermek, yaşam kalitesini arttırmaya çalışmak tedavi sürecine destek olacaktır (Mete, 2008).

Kanser, kişi için ölümü hatırlatır. Bu da kişinin psikolojik ve bedensel bütünlüğünü tehdit edici bir krize neden olur (Armay, 2006). Sağlıklı bir hayattan hastalık ve hayatın sonlanmasına geçiş kişilerde hem duygusal hem de davranışsal olarak tepkiler geliştirebilir (Bag, 2014).

Burcu Baş